Ο Μιχάλης Δαμανάκης είναι Ομότιμος Καθηγητής «Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής» στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ιδρυτής του «Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών» (Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ).
Απέκτησε πτυχίο δασκάλου το 1968, από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου, και στη συνέχεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, στη Γερμανία, Παιδαγωγική, Κοινωνιολογία, Φιλοσοφία και Ιστορία, αποκτώντας τους τίτλους Magister Artium (1975) και Διδακτορικό Φιλοσοφίας (1977). Παράλληλα με τις σπουδές του δίδασκε σε Ελληνικές Προπαρασκευαστικές Τάξεις στο Leverkusen.
Μεταξύ 1979 και 1985 εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Mainz και στο Πανεπιστήμιο του Essen στη Γερμανία, ενώ από το 1985 μέχρι και το 1994 εργάστηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου και διατέλεσε πρόεδρος για πέντε έτη.
Από το 1994-2011 εργάστηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Κρήτης, του οποίου επίσης διατέλεσε πρόεδρος, ενώ υπηρέτησε επί πέντε ακαδημαϊκά έτη (1999-2004) το Πανεπιστημίου Κρήτης, ως εκλεγμένος Αντιπρύτανής του. Επίσης, κατά την περίοδο 1996-1999 ήταν Διευθυντής του Π.Ε.Κ Ηρακλείου.
Το 1995 ίδρυσε το «Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών» (Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ), το οποίο και διεύθυνε μέχρι το Σεπτέμβριο του 2011, οπότε και αποχώρησε από την υπηρεσία. Τα τελευταία είκοσι χρόνια υλοποίησε έντεκα ερευνητικά προγράμματα -τα περισσότερα απ’ αυτά στο ΕΔΙΑΜΜΕ- σχετικά κυρίως με την εκπαίδευση στην ελληνική διασπορά και την εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών στην Ελλάδα.
Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως στη Μετανάστευση, στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης και στις Θεωρίες Αγωγής και Κοινωνικοποίησης, στη Δίγλωσση Εκπαίδευση και προπάντων στη Διαπολιτισμική Αγωγή και Εκπαίδευση.
Έχει εκδώσει ή συν-εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία, σχετικά με τα παραπάνω αντικείμενα, και έχει συγγράψει πολλά επιστημονικά άρθρα τα οποία έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Επισκέπτης Καθηγητής και διακρίσεις:
Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1993: Υπότροφος της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης της Αυστραλίας.
Αύγουστος 2002: Επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο La Trobe, στη Μελβούρνη Αυστραλίας.
Μάιος 2008: Επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια: Flienders στην Αδελαΐδα και La Trobe στη Μελβούρνη Αυστραλίας.
Δεκέμβριος 2012: Επισκέπτης καθηγητής στo Πανεπιστήμιο Αμβούργου Γερμανίας.
Τον Μάιο 2015 τιμήθηκε, για το συνολικό του έργο και την προσφορά του στην επιστήμη, σε Διεθνές Συνέδριο, από τα Πανεπιστήμια του Τορόντο, του Αιγαίου και της Κρήτης.
Σήμερα είναι Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητής του K.E.ME/Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ, ενώ παράλληλα διδάσκει και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Τμήματος.
